Táo bón lâu ngày ở người lớn tuổi phải làm sao? Cách xử lý

Tuổi tác mang đến những thay đổi lớn với cơ thể ta, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Nguy cơ mắc các rối loạn tiêu hóa đặc biệt cao hơn ở người lớn tuổi, và hiện tượng táo bón lâu ngày là một trong các vấn đề phổ biến. Nghiên cứu cho thấy ⅓ người lớn tuổi mắc phải tình trạng này, và rất có thể người thân của bạn là một trong số đó. Vậy táo bón lâu ngày ở người lớn tuổi phải xử lý như thế nào? Hãy cùng VitaDairy tìm hiểu ngay trong bài viết dưới nhé!

Nguyên nhân táo bón lâu ngày ở người lớn tuổi

Táo bón lâu ngày là tình trạng khi quá trình đi đại tiện trở nên khó khăn hoặc ít hơn bình thường. Một người quá 3 ngày chưa đi đại tiện hoặc 1 tuần đi đại tiện dưới 3 lần thì thường sẽ được coi là mắc táo bón.

Táo bón không chỉ mang lại cảm giác khó chịu mà còn có thể gây ra những vấn đề như đau hậu môn, nứt hậu môn, bệnh trĩ, hoặc thậm chí chảy máu trực tràng. Trong những trường hợp nặng hơn, táo bón kéo dài còn có thể gây tắc ruột và đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp.2

Bất cứ ai cũng có thể bị táo bón, nhưng hiện tượng này dễ xảy ra với người lớn tuổi hơn do nhiều nguyên nhân, có thể tóm lại thành 3 nhóm chính:

Liên quan đến lối sống

Chế độ dinh dưỡng không cân bằng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng táo bón. Một chế độ ăn ít chất xơ, rau củ quả sẽ khiến hệ tiêu hóa người lớn tuổi thiếu đi những chất cần thiết để hoạt động đẩy chất thải diễn ra thuận lợi. 

Ngoài ra, việc uống ít nước cũng dẫn đến phân bị khô, cứng và khó thải ra ngoài. Bên cạnh đó, người cao tuổi có xu hướng ít vận động, ngồi nhiều cũng khiến quá trình tiêu hóa thức ăn bị chậm lại, gây đầy bụng, giảm hoạt động đẩy chất thải của ruột, gây ra tình trạng táo bón. 

Các rối loạn do tuổi già là một nguyên nhân phổ biến gây ra táo bón

Liên quan đến bệnh lý 

Một số bệnh lý do rối loạn chuyển hóa và nội tiết như đái đáo đường, suy giáp,... có thể gây khó khăn cho việc duy trì hoạt động bình thường của ruột.

Các bệnh lý thần kinh như Parkinson, chấn thương đầu, hoặc tủy sống cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng kiểm soát hành vi đại tiện. Ngoài ra, các vấn đề tâm lý như trầm cảm, căng thẳng, và rối loạn lo âu cũng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng táo bón ở người lớn tuổi.

Liên quan đến thuốc

Một số loại thuốc có thể tác động đến hệ tiêu hóa, làm thay đổi chức năng đường ruột và gây ra tình trạng táo bón. Các thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị cao huyết áp hoặc một số loại thuốc bổ sung sắt thường có tác dụng phụ làm chậm nhu động ruột, khiến quá trình đào thải chất cặn bã trở nên khó khăn hơn. Nếu tình trạng táo bón kéo dài do tác dụng phụ của thuốc, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm giải pháp phù hợp.

Hậu quả của táo bón lâu ngày ở người lớn

Nhiều người lầm tưởng rằng táo bón lâu ngày ở người lớn chỉ là vấn đề tiêu hóa thông thường, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể:

• Nguy cơ tắc ruột: Khi chất thải không được đào thải ra ngoài, chúng tích tụ trong ruột già, gây ra tắc nghẽn. Điều này có thể dẫn đến đau bụng dữ dội, đầy hơi, chán ăn và thậm chí gây mất nước nghiêm trọng.
• Bệnh trĩ do áp lực lớn lên trực tràng: Việc cố gắng rặn mạnh khi đi đại tiện sẽ làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, lâu dần dẫn đến bệnh trĩ. Người bệnh có thể cảm thấy đau rát, chảy máu và khó chịu khi ngồi lâu.
• Ảnh hưởng đến tim mạch và huyết áp: Táo bón kéo dài không chỉ gây khó chịu ở hệ tiêu hóa mà còn có thể tác động đến hệ tuần hoàn. Áp lực khi rặn có thể làm thay đổi nhịp tim, tăng huyết áp, thậm chí gây nguy cơ đột quỵ ở người cao tuổi.
• Thoát vị bẹn do rặn quá mức: Khi dùng quá nhiều sức để đại tiện, thành bụng chịu áp lực lớn, có thể làm xuất hiện tình trạng thoát vị bẹn – một vấn đề sức khỏe cần can thiệp y tế.

Táo bón ở người lớn gây ra nhiều hậu quả

Giải pháp dinh dưỡng hỗ trợ giảm táo bón ở người già

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố then chốt giúp người cao tuổi cải thiện không chỉ tình trạng táo bón lâu ngày mà còn cả chất lượng cuộc sống nói chung. Để được như vậy, người chăm sóc và bản thân người bệnh cần chú ý:

Chế độ ăn giàu chất xơ

Chất xơ thúc đẩy nhu động ruột, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và làm mềm phân, từ đó giảm thiểu tình trạng táo bón lâu ngày ở người lớn. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, người cao tuổi cần thường xuyên ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau củ quả tươi, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại đậu. Không chỉ cung cấp chất xơ, các thực phẩm trên còn cung cấp một lượng lớn vitamin và khoáng chất cần thiết giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Uống đủ nước

Nước đóng vai trò quan trọng trong việc làm mềm phân, giúp quá trình đào thải chất thải diễn ra một cách nhẹ nhàng hơn. Người cao tuổi nên cố gắng uống ít nhất 6-8 ly nước mỗi ngày. Ngoài nước lọc, các loại nước ép từ trái cây tươi, súp hay nước hầm xương, củ quả cũng có thể là nguồn bổ sung dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
Tuy nhiên, một lưu ý nhỏ là người lớn tuổi nên hạn chế các loại đồ uống có chứa caffeine như cà phê hay trà đen, vì caffeine có thể khiến cơ thể mất nước và làm phân cứng hơn.

Thể dục nhẹ nhàng

Lười vận động có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và khiến táo bón trở nên nghiêm trọng hơn. Việc duy trì thói quen tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, đạp xe hoặc bài tập giãn cơ sẽ giúp kích thích nhu động ruột và hỗ trợ hệ tiêu hóa ở người lớn hoạt động hiệu quả hơn. Chỉ cần 30 phút vận động mỗi ngày, bạn sẽ cảm nhận rõ sự cải thiện của hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ táo bón đáng kể.

Vận động giúp cơ thể tiêu hoá dễ dàng hơn

Hình thành thói quen đi vệ sinh đúng giờ

Hình thành thói quen đi vệ sinh đúng giờ giúp cơ thể tự điều chỉnh nhịp sinh học, tránh tình trạng phân bị giữ lại quá lâu trong ruột, gây khô cứng và khó đào thải. Để xây dựng thói quen này, bạn nên chọn một thời điểm cố định trong ngày, chẳng hạn như vào buổi sáng sau khi thức dậy hoặc sau bữa ăn. Ngoài ra, không nên nhịn đại tiện khi có nhu cầu, vì điều này có thể làm rối loạn chức năng tiêu hóa và dẫn đến táo bón kéo dài.

Bổ sung men vi sinh

Men vi sinh (probiotics) có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn. Bổ sung lợi khuẩn từ các thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi, dưa cải muối, kefir có thể hỗ trợ tiêu hóa, giúp giảm táo bón lâu ngày ở người lớn một cách tự nhiên và an toàn.

Sữa hỗ trợ giảm táo bón

Phần lớn nhiều người lớn tuổi gặp khó khăn trong việc tiêu thụ đủ lượng chất xơ do chán ăn, khó nhai, hoặc khó nuốt. Trong trường hợp này, sử dụng sữa dinh dưỡng hỗ trợ giảm táo bón là một giải pháp đơn giản và hiệu quả.
Sữa hỗ trợ giảm táo bón cho người lớn tuổi thường chứa các chất xơ hòa tan, thúc đẩy hoạt động của hệ tiêu hóa và làm mềm phân. Ngoài ra, các loại sữa này còn cung cấp thêm các dưỡng chất cần thiết khác, giúp bù đắp cho sự thiếu hụt trong chế độ ăn uống hàng ngày. Đây là một lựa chọn tiện lợi và dễ dàng để bổ sung chất xơ mà không cần phải thay đổi quá nhiều trong thói quen ăn uống.

Sữa hỗ trợ tiêu hóa là giải pháp đơn giản, dễ tiêu thụ với người cao tuổi

Tiêu chí chọn sữa hỗ trợ giảm táo bón

Để đảm bảo hiệu quả trong việc hỗ trợ giảm táo bón, việc chọn lựa sữa dinh dưỡng cũng cần dựa trên một số tiêu chí quan trọng. Cụ thể, sữa tốt cho hệ tiêu hóa người lớn tuổi nên:

• Bổ sung nhóm xơ hòa tan như FOS/inulin với hàm lượng phù hợp: Những chất xơ này có khả năng hút nước, giúp tăng cường nhu động ruột và làm mềm phân. Không chỉ vậy, FOS/inulin còn giúp cân bằng hệ sinh đường ruột, góp phần cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa.4,5
• Có chứa đạm thực vật: Đạm thực vật (có nguồn gốc từ đậu nành, hạt hạnh nhân hay yến mạch) dễ tiêu hóa, phù hợp với hệ tiêu hóa người lớn tuổi. Đặc biệt, công thức dinh dưỡng từ đạm thực vật giúp tối thiểu đường lactose, hạn chế được tình trạng sôi bụng, tiêu chảy do kém dung nạp lactose sữa bò.6
• Ít đường, ít chất béo: Sữa ít đường, ít béo sẽ giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa, tránh tình trạng khó tiêu và cũng giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, béo phì, từ đó tốt cho sức khỏe tổng thể.  
• Đa dạng dưỡng chất: Hãy tìm loại sữa cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu như protein, canxi, vitamin D, vitamin B12, và các khoáng chất khác để nâng cao sức khỏe nói chung. 
• Đến từ thương hiệu có uy tín: Tin chọn những hãng sữa có thương hiệu, nguồn gốc rõ ràng, có chất lượng được công nhận và được bán rộng rãi ở nhiều cửa hàng.

Tóm lại, hiện tượng táo bón lâu ngày ở người lớn là một vấn đề thường xảy ra. Sử dụng sữa dinh dưỡng là một giải pháp phù hợp, đơn giản mà hiệu quả cho cả người sử dụng và người chăm sóc. Nếu chọn ra loại sữa tốt cho hệ tiêu hóa người lớn tuổi và đảm bảo dinh dưỡng cân bằng, táo bón không còn là mối lo. Mong bạn và người thân luôn duy trì được hệ tiêu hóa khỏe mạnh nhờ những lựa chọn sữa phù hợp!

Link tham khảo:

1. https://benhvienhanoi.vn/tao-bon-o-nguoi-gia-cho-nen-chu-quan-va-coi-thuong/
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/constipation/symptoms-causes/syc-20354253
3. https://gutscharity.org.uk/advice-and-information/symptoms/constipation/
4. https://www.nia.nih.gov/health/constipation/concerned-about-constipation